Integraal werken zorgt voor hitteplan in Rivierenland

Geplaatst op 1 februari 2023

De zomer van 2022 kende maar liefst zes periodes waarin het erg heet was. Hittegolven zorgen, vooral bij ouderen, voor veel leed en honderden extra sterfgevallen. Patrick Klaassen, adviseur Gezonde Leefomgeving van GGD Gelderland-Zuid begeleide het afgelopen jaar gemeenten in de regio bij het maken van een lokaal hitteplan. Chanel Witting, beleidsmedewerker Duurzaamheid gemeente Buren was samen met haar collega’s Jolijn Hoek-van de Giessen (beleidsadviseur sport en gezondheid) en Risma Singh (communicatieadviseur) betrokken bij het maken van een hitteplan voor haar gemeente. Chanel Witting, beleidsmedewerker Duurzaamheid, gemeente Buren. Patrick Klaassen, adviseur Gezonde Leefomgeving, GGD Gelderland-Zuid.

Het wordt warmer in Nederland

De aarde warmt op en het klimaat verandert. Nederland moet zich voorbereiden op de risico’s van het veranderende klimaat en de omgeving aanpassen. Maar ook het aanpassen van eigen gedrag zorgt voor een goede voorbereiding op hete temperaturen en natte perioden. De Nationale klimaatadaptatiestrategie zet de koers uit voor een klimaatbestendig Nederland. De werkregio Klimaat Actief Rivierenland (KAR) is een samenwerking van 7 gemeenten in Rivierenland en de gemeenten Lingewaard en Overbetuwe en heeft een regionale adaptatie strategie (RAS) vastgesteld. Deze regionale adaptatie strategie bevat 9 speerpunten die in alle gemeenteraden zijn vastgesteld. Chanel: “Een van de speerpunten is dat iedere gemeente een lokaal hitteplan maakt in samenwerking met de GGD. Het hitteplan is intern afgestemd met het college van B&W en met partners”.

GGD begeleidt en adviseert gemeenten

Patrick: “Vanuit de GGD heb ik, als maatwerkopdracht, gemeenten begeleid en geadviseerd bij het maken van deze lokale hitteplannen. Een hitteplan is een plan dat maatregelen onder de aandacht brengt bij risicogroepen en waarin voorlichting en ondersteuning van kwetsbare doelgroepen wordt georganiseerd. We hebben vanuit de GGD een algemene opzet gemaakt. Deze opzet is per gemeente besproken en aangepast aan de lokale situatie. In iedere gemeente is een aparte bijeenkomst met partners uit de domeinen zorg, welzijn en wonen georganiseerd. Daar zijn afspraken gemaakt over wie wat doet ter voorbereiding op de zomer én wanneer actie wordt ondernomen wanneer het Nationale hitteplan in werking treedt. Deze afspraken zijn in het lokale hitteplan opgenomen.” Chanel: “Professionals die achter de voordeur komen kunnen de doelgroep extra in de gaten houden. Denk aan de thuiszorghulp die, als zij langskomt voor een verzorgende taak, ook even helpt om de gordijnen te sluiten of iemand stimuleert om wat meer te drinken.”

Duidelijkheid en praktische middelen

Chanel: “Wij zijn blij met ons lokale hitteplan 2022-2025. Ons hitteplan richt zich op zelfstandig wonende ouderen en de mensen om hen heen. Er staan afspraken in over wat wij zelf doen vanuit de gemeente en wat onze partners vanuit wonen, welzijn en zorg doen.

Deze zomer is het nationale hitteplan verschillende keren actief geweest. Voor onze gemeente was het duidelijk wat onze taak was. We ontvingen praktische middelen van de GGD om deze taak uit te voeren. Zoals een toolbox met een folder en kant en klaar berichten om te verspreiden via onze sociale media kanalen. Ook zetten wij deze berichten in het huis- aan huisblad en op onze website.”

Hitteplannen doorontwikkelen

Patrick: “We hebben nu in alle gemeenten een lokaal hitteplan 1.0. Dit willen we met elkaar doorontwikkelen naar een versie 2.0. We denken aan uitbreiding met andere

doelgroepen die kwetsbaar zijn bij hitte, zoals jonge kinderen, chronisch zieken of dak- en thuislozen. Verder merken we dat de basistips, zoals water drinken en gordijnen overdag dichthouden, wel bekend zijn. Een grote groep mensen ervaart ze als betuttelend. Dat snappen we, maar de tips ze zijn ook niet voor iedereen bedoeld maar voor kwetsbare inwoners. Wij zoeken met elkaar op welke manier we de doelgroep kunnen bereiken met de juiste boodschap.”. Chanel: “Of zoals deze zomer toen we 6 hete periodes hadden. Blijf je dan 6 keer hetzelfde communiceren? Daarover moeten we echt nog over nadenken en afspraken maken.”

Integraal beleid

“De manier waarop we het lokale hitteplan ontwikkeld hebben is een mooi voorbeeld van integraal werken. We hebben binnen onze gemeente samengewerkt met de beleidsterreinen gezondheid, duurzaamheid en klimaatadaptatie”, vertelt Chanel. “Er is ook aandacht voor preventie. In het hitteplan zit bijvoorbeeld een paragraaf waarin aangegeven wordt wat de raakvlakken zijn met andere beleidsterreinen zoals eenzaamheid en de Omgevingsvisie”, vult Patrick aan.

Gelderland-Zuid loopt voorop

Patrick: “We zijn ook best trots. Landelijk hebben 31 gemeenten een lokaal hitteplan waarvan 12 gemeenten in regio Gelderland-Zuid. Wij lopen als regio dus voorop. Dat is vooral gelukt omdat we het in Rivierenland organiseren vanuit de Regionale klimaat adaptatie strategie.”